Bent je ooit gefrustreerd geweest over hoe je donaties worden besteedt? Ben je bang dat je zuurverdiende geld wordt verspild aan hoge salarissen en mooie gebouwen, in plaats van echt een verschil te maken in de strijd tegen armoede? Ben je getuige geweest van ontwikkelingsprogramma’s die geen echt effect leken te hebben en twijfelde je aan de effectiviteit van de hulp?
In dit artikel deel ik vijf wetenschappelijk bewezen en kosteneffectieve methoden voor de bestrijding van wereldwijde armoede door middel van het starten van bedrijven en microfinanciering, zodat je een weloverwogen beslissingen kunt nemen over waar te doneren en ervoor kunt zorgen dat je geld echt verschil maakt.
Dit zijn de 3 punten die ik ga behandelen:
- De 3 grootste problemen met ontwikkelingshulp
- Een nieuw kader om ontwikkelingshulp effectiever te maken
- 5 wetenschappelijk bewezen, kosteneffectieve methoden om armoede te bestrijden door middel van het starten van bedrijven en microfinanciering.
De 3 grootste problemen met ontwikkelingshulp
1. Ontwikkelingshulp creëert een cultuur van afhankelijkheid
In haar boek “Dead Aid: Why Aid Is Not Working and How There Is a Better Way for Africa”, bekritiseert de Zambiaanse professor Moyo de effectiviteit van ontwikkelingshulp in Afrika en stelt dat deze meer kwaad dan goed heeft gedaan. Moyo noemt ontwikkelingshulp niet alleen ineffectief, maar ook “kwaadaardig”. Hulp creëert een cultuur van afhankelijkheid en ondermijnt economische groei door markten te verstoren en inflatie te creëren. Als mensen verwachten voortdurend geld te ontvangen, creëert dat afhankelijkheid en worden de ontvangers niet gestimuleerd om onafhankelijk te worden.
Daarnaast schrijft het Givewell blog: “Een toename van donorfinanciering in een gemeenschap kan de bestaande dynamiek van de gemeenschap verstoren, waardoor sommige inwoners (degenen met betere toegang tot de hulp) worden versterkt ten koste van anderen.” In ons werk met kerkplanters in Afrika en Azië zien we dit voortdurend. Wanneer sommige plaatselijke bewoners geld ontvangen, verandert de status van deze mensen. Andere mensen uit de gemeenschap beschouwen hen als “rijk” en er wordt van hen verwacht dat ze de leden van de gemeenschap helpen. Zo niet, dan worden ze uitgesloten van de gemeenschap.
2. Slechte uitvoering van ontwikkelingsprogramma’s
Veel ontwikkelingsprogramma’s worden niet goed uitgevoerd. Er wordt bijvoorbeeld geld gegeven aan mensen om een bedrijfje te beginnen, maar er is geen bedrijfsplan, geen training, geen coaching, follow-up en verantwoording. Daarom werken we met onze Business for Movements-aanpak met een rigoureus proces dat meerdere jaren duurt om vruchten af te werpen. We doen aan training, intensieve coaching, en zetten spaargroepen en Faith Funds op om kerkplanters te helpen bij het opzetten van vruchtbare bedrijven. We volgen en evalueren rigoureus.
3. Ineffectieve programma’s
Veel ontwikkelingsprogramma’s zijn niet effectief. De interventie an sich helpt de mensen niet. Wist je bijvoorbeeld dat onderzoek heeft aangetoond dat het uitdelen van computers aan scholen niet effectief is?
Ook het handelen in fairtrade koffie is niet zo effectief als je zou denken. Het fairtrade systeem is gebrekkig omdat het leidt tot overaanbod wanneer de wereldwijde koffieprijzen dalen. Wanneer fairtrade hogere prijzen voor de telers garandeert, worden meer boeren gecertificeerd, waardoor het aandeel bonen dat tegen de hogere fair trade-prijs kan worden verkocht, afneemt en de voordelen voor de telers uiteindelijk afnemen.
Dit laat ons met de volgende vraag zitten:
Wat zijn de meest effectieve ontwikkelingsprogramma's? Wat maakt ontwikkelingshulp effectief?
Om deze vraag te beantwoorden, moeten we eerst weten wat “effectieve” ontwikkelingshulp inhoudt.
Het meten van de effectiviteit van ontwikkelingshulp op basis van menselijke waardigheid
Professor Bruce Wydick onderzocht de doeltreffendheid van ontwikkelingsprogramma’s in de wereld en schreef er een prachtig boek over: “Shrewd Samaritan: Faith, Economics, and the Road to Loving Our Global Neighbor”.
Wydick stelt voor de armoede in de wereld aan te pakken via het framework van de menselijke waardigheid. Dit kader is gebaseerd op het feit dat ieder mens door God is geschapen, intrinsieke waarde heeft als schepsel en is gemaakt naar het beeld van God. Als mensen hebben wij het mandaat gekregen om de aarde te beheren. Dat doen we, zoals ik twee weken geleden in mijn nieuwsbrief deelde, door te scheppen. Wij creëren iets dat inherent goed is.
Menselijke bloei wordt gevangen in het Hebreeuwse woord shalom. Mensen die mij goed kennen, weten dat ik de meeste van mijn e-mails onderteken met het woord shalom. Het betekent leven in heelheid, wijsheid, voorspoed en creativiteit. Het betekent ook leven in harmonie met God, de community en de natuur.
Bij onze ontwikkelingshulp is het belangrijk door de lens te kijken van menselijke waardigheid.
Als wij bijvoorbeeld een maaltijd kopen voor een dakloze, erkennen en bevestigen wij zijn menselijke waardigheid. Als we uitgebuite kindprostituees van de straat helpen, herstellen we schendingen van hun waardigheid. Niet alleen helpen we mensen hun menselijke waardigheid te herstellen, maar ook de motivatie hierachter is belangrijk. Denk aan het verschil tussen achteloos een briefje van €5 naar een dakloze gooien (wat zijn menselijke waardigheid schendt) en bukken, hem in de ogen kijken en hem het beste wensen terwijl je hem het briefje van €5,- geeft (wat zijn menselijke waardigheid bevestigt).
Denken door de lens van menselijke waardigheid betekent dat we niet alleen kijken naar de meest kosteneffectieve manier van ingrijpen, maar ook naar de sociale, spirituele en milieu-impact van onze interventie.
Cruciaal in het kader van menselijke waardigheid is het concept van wederkerigheid. Te vaak worden de armen gezien als ontvangers van “onze” interventies (lees: geld en wijsheid) die niet veel kunnen bijdragen en zelf geen beslissingen kunnen nemen. Ik hoorde eens een verhaal over een populaire zendeling in een regio. Toen ze vroegen waarom hij zo populair was, zeiden de mensen: “Hij vraagt om onze hulp!”
Als we willen ingrijpen ten behoeve van de armen, moeten we hen helpen zich te ontplooien, zodat ze hun talenten en middelen zullen aanwenden om anderen te beïnvloeden.
Wydick beoordeelde de wereldwijde ontwikkelingsinterventies met 1-5 sterren, gebaseerd op 3 verschillende factoren:
- Doeltreffendheid – Doet de interventie wat zij moet doen, ongeacht de kosten en de opbrengsten voor de bredere aspecten van menselijke waardigheid?
- Kosteneffectiviteit – In welke mate bevordert de interventie de menselijke waardigheid in verhouding tot de kosten? Deze maatstaf bevat drie factoren:
- Hoe effectief is de interventie?
- Hoe belangrijk is het domein in het grotere geheel van menselijke bloei?
- Hoeveel kost de interventie?
- Generaliseerbaarheid – Kan de interventie in verschillende contexten worden gebruikt? Of werkt ze slechts in één specifieke context?
De doeltreffendheid van 5 wereldwijde ontwikkelingshulp interventies met betrekking tot het starten van bedrijven
Tabel gemaakt op basis van het boek “Shrewd Samaritan: Faith, Economics, and the Road to Loving Our Global Neighbor” door Bruce Wydick.
Microkrediet heeft veel aan populariteit gewonnen, vooral sinds Muhammed Yunus en de Grameen Bank in 1983 begonnen met het verstrekken van leningen aan de armen. Onderzoek toont positieve en negatieve gevolgen van microkrediet aan. Aan de negatieve kant hebben studies aangetoond dat microkrediet geen effect heeft op de verbetering van de gezinsuitgaven. Een probleem met microkrediet is dat de ontvangers van de leningen zich in de schulden kunnen steken omdat zij een lening krijgen zonder dat zij over de juiste bedrijfstraining en begeleiding beschikken. Zij geven het geld uit en zitten vast aan het terugbetalen van de lening zonder een bron van inkomsten te hebben. Wij zien dit probleem ook bij onze projecten in Afrika.
Aan de positieve kant is er bewijs dat microkrediet de omvang van kleine bedrijven vergroot, het aantal uren dat ondernemers aan hun bedrijf besteden en de vrijheid om het uit te breiden. En als kredietnemers meer tijd aan hun bedrijf besteden en minder tijd op de arbeidsmarkt, creëren ze banen. Deze krapte op de arbeidsmarkt zal de lonen voor iedereen doen stijgen. Microkrediet is relatief goedkoop, dus krijgt het 4 sterren voor kosteneffectiviteit.
Business Training is belangrijk en nuttig gebleken, vooral om mensen te helpen onderscheid te maken tussen hun eigen geld en geld van hun bedrijf. Wydick geeft het 3 sterren voor effectiviteit en kosteneffectiviteit, maar slechts 2 sterren voor generaliseerbaarheid. Veel trainingen voor micro-ondernemingen zijn formeel, ontwikkeld door het Westen, en sluiten niet aan bij de Afrikaanse en Aziatische cultuur. De meeste Afrikanen houden niet van lezen en schrijven en veel van hen weten niet hoe dat moet. Een van onze leiders merkte op: “Afrika is geen schrijfcultuur.” In onze projecten gebruiken we daarom Pioneer Business Planting materiaal dat speciaal is ontworpen voor Afrikanen en Aziaten. We gebruiken een curriculum dat bestaat uit plaatjes en we gebruiken veel spellen en oefeningen om te trainen.
Eén van de grootste uitdagingen voor iedereen, en zeker voor Afrikanen en Aziaten, is om kennis over te dragen en in praktijk te brengen in het dagelijks leven. Business Mentorship Programma’s hebben bewezen succesvol te zijn. Een gerandomiseerde studie onder 372 jonge ondernemers in Kenia toonde aan dat de bedrijven van de leerlingen die mentoring ontvingen vier keer winstgevender waren en drie keer meer kans hadden om ten minste één werknemer te hebben. Waarom werkte dit? De mentor hielp informatie te geven die nodig was in de situatie waarin de leerling zich bevond. In onze projecten beginnen we mensen te coachen nadat ze de Pioneer Business Planting training hebben gedaan. We helpen hen onderzoek te doen, een bedrijfsplan te ontwikkelen en financiering te vinden.
Subsidies voor micro-ondernemingen zijn ook succesvol gebleken. In een studie in Nigeria kregen 729 mensen een beurs van 50.000 dollar in het kader van een bedrijfsplanwedstrijd. Deze werden gegeven als contante betaling, op voorwaarde dat basismijlpalen werden bereikt. Na drie jaar hadden deze ondernemers 37 procentpunten meer kans om zaken te doen dan die van de controlegroep. Subsidies voor micro-ondernemingen zijn zeer doeltreffend, vooral in combinatie met opleiding en coaching.
De meest controversiële wereldwijde interventie is de onvoorwaardelijke geldoverdracht. De controverse draait om de vraag of de armen het geld verstandig kunnen gebruiken om te investeren in zaken of dat zij het gebruiken om alcohol te kopen. Onderzoek heeft aangetoond dat ze dat niet doen. Geldoverdrachten hebben aangetoond dat het vermogen van de ontvangers met 58 procent toeneemt. Er was ook een afname van spijbelende kinderen. Aan de andere kant waren de niet-ontvangers zeer ontevreden omdat ze niet waren geselecteerd. Kortom, er zijn sterke aanwijzingen dat onvoorwaardelijke geldoverdrachten effecten op korte tot middellange termijn hebben, maar minder aanwijzingen voor effecten op lange termijn.
Conclusie
In ons werk in Afrika en Azië leven we deze zin na:
Geef ze geen vis, maar leer ze vissen.
Om te werken aan blijvende verandering en transformatie van landen, geloof ik dat we een holistische aanpak moeten hanteren. Er is een transformatie nodig van harten, hoofd en handen. Door middel van gecontextualiseerde bedrijfstraining dragen we concepten en kennis over om de harten en geesten van mensen te openen. Telkens als ik Afrikanen en Aziaten in onze trainingen betrek, zie ik dat harten en gedachten worden. “Dit heb ik nooit geweten!” “Ik wou dat ik dit 20 jaar geleden wist!”. Van daaruit beginnen ze aan hun reis naar een beter leven.
Een mentor, een coach, is van onschatbare waarde voor dit proces. Hij of zij zal luisteren, aanmoedigen en je op het juiste moment en de juiste plaats het juiste netwerk, de juiste informatie en de juiste hulpmiddelen geven. En niet alleen dat, deze persoon zal je ook verantwoordelijk houden voor de doelen die je jezelf hebt gesteld.
Vanaf deze plaats, en alleen met een proces van training en coaching, geloof ik dat we Microkrediet en Onvoorwaardelijk geld geven effectief kunnen laten werken.
Als je de volgende keer een donatie wilt doen, denk dan na over de effectiviteit van de interventies en kies goed, zodat je geld het meeste effect heeft.
